tag:indigenousblogs.com,2011-07-24:aggregated-yua
Indigenous Blogs: Màaya T'àan
Kevin Scannell
Indigenous Blogs
2024-03-18T23:13:25Z
tag:blogger.com,1999:blog-4037929758825701709.post-2670250486155447937
2011-11-10T10:57:00.000-06:00
2011-11-10T10:57:44.012-06:00
k'uben t'aan
Et Xooknale'ex yéetel aj ka'ansaje'ex,<br /><br />Le aj ka'ansajob ti' T'aan yéetel Miatsil ku beetik jun p'éel nojoch e'esaj bejlae':<br /><br /><br />K paayt'aantike'ex utia'al le e'esajil ti Jaanal Piixan las 5 chinil k'iin way tu Noj Najil UIMQRooe'. Biin k pa'te'ex utia'al a xiimbaltto'on.<br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://4.bp.blogspot.com/-uEv5kL0xDyc/TrwBrmx-1MI/AAAAAAAAAE4/Jbci_NUZBUY/s1600/DSC01802.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="150" src="http://4.bp.blogspot.com/-uEv5kL0xDyc/TrwBrmx-1MI/AAAAAAAAAE4/Jbci_NUZBUY/s200/DSC01802.JPG" width="200" /></a></div>Yaan u yúuchul siibal ken ts'o'okok le je'ela'. Waa a k'aat a paayt'aantike'ex u yanal wíiniko'obe' ma'alob xan, tumen ka muuk'ankuntike'ex k miatsil. <br /><br />Florinda Sosa.<div class="blogger-post-footer"><img width='1' height='1' src='https://blogger.googleusercontent.com/tracker/4037929758825701709-2670250486155447937?l=angelucanlanguages.blogspot.com' alt='' /></div>
Angel Ucan
http://www.blogger.com/profile/02877831505633224641
noreply@blogger.com
tag:blogger.com,1999:blog-1289080026744573997.post-7424064751803608424
2011-06-15T16:18:00.000-07:00
2011-06-15T16:40:19.941-07:00
K OTOCH
<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="http://4.bp.blogspot.com/-EPrMKLekWfw/TflCDA7IyDI/AAAAAAAAACU/fgyNR3oWgaE/s1600/casa%2Bmaya.jpg"><img style="float: right; margin: 0pt 0pt 10px 10px; cursor: pointer; width: 200px; height: 143px;" src="http://4.bp.blogspot.com/-EPrMKLekWfw/TflCDA7IyDI/AAAAAAAAACU/fgyNR3oWgaE/s200/casa%2Bmaya.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5618594629676484658" border="0" /></a><br /><br /><span style=""><div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:12pt;" ><span style="font-style: italic;font-size:85%;" ><span style="font-family:arial;">Je'el ku káajal túun u k'uchul le meyajo'obo'. Te'el k'iina' táan k káajal yéetel jump'éel ts'íib ku túuxtik Feliciano Sanchez Chan. Leti'e' juntúul máak táaj uts tu yich u ts'íib ich maaya, ku ka'ansik bix u beeta'al jats'uts ts'íibo'ob, yéetel u ts'aamaj u yóol tia'al u mu'uk'a'ankuusa'al miatsil maaya wíinik. ma' tu túuxtaj bix u k'aaba'i' ba'ale', ken a xoke'exe' in wa'alike' ma' k'abéet u k'aaba'i', chéen cha'a'ex u k'uchul ta puksi'ik'ale'ex.<br /><br /></span></span><span style="font-size:100%;">Táan u júutul le k-otocha’ in paalale’ex.</span></span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Jump’éel k’iin </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Wa tun tia’al u taal u sáastal </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Wa tun tia’al u taal u chíinil k’ine’,</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Ma’ in wojel máax si’ip’ u yóole’e</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >ka’a tu tsáank’altaj u joolnajil,</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Tu cha’aj u lo’obol u táankabil,</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >U na’akal áak’o’ob yóok’ol u tsíikil.</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" > </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" lang="EN-US" >In wa’alike’ min taal xan yum iik’e’</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Ka’a tu walk’esaj u pakjo’olil.</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" > </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Táan u júutul le k-otocha’ paalale’ex.</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" > </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Wa ka’a a wile’exe’</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >táan u káajal u níikil u pak’lu’umil,</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Ts’o’ok u chíikpajal u ch’ala’atel,</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Láaj jenchaj u k’óobentuunichil,</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Búut’ le x-nuk káat jach ki’ u síistal u ja’ay ka’ache’.</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" > </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Táan u júutul le k-otocha’ paale’ex.</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" > </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Yóok’ol u tsíikile’</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >junkúul j-ma’a subtal kóopo’</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Ts’o’ok u chen ch’inkubáa ka’anali’.</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" lang="EN-US" >U ch’ija’an okoy ja’ayle’</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" lang="EN-US" >Ti’ ku pe’ekekaab lu’ume’.</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" lang="EN-US" > </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Ts’uukul u chúun u yokmal</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Kóots u yaak’il u jíilil,</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Táan a jaanta’al u joonajil tumeen k’amas.</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" > </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Táan u júutul le k-otocha’ paale’ex.</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" > </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >U nikte’ilo’ob, </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Ku ki’ibokaankil t-kuxtal </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >ka’ach tia’al u taal u píik’ile’</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Súuto’ob chen bini’it xíiwil.</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >U táankabile’,</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >P’áat chen x-tokoy táankab</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Mina’an u p’aak’alilo’ob. </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Xu’ul tuláakal che’ ku yichaankil.</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Mina’an nikte’ ki’ibokaankil,</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Le xíiw’o’ob ku ts’aakankile’</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Chen bey u pe’ekekaabo’,</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Bey ba</span><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" lang="EN-US" >’al mina’an u beelale’.</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" lang="EN-US" > </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" lang="EN-US" >Le wa jayp’éel k-nu’ukulo’ob </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" lang="EN-US" >K-k’a’abetkuunsik ka’ach </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" lang="EN-US" >tia’al k-meyajtik k-kuxtale’</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" lang="EN-US" >Múuko’ob ich lu’um,</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" lang="EN-US" >Ts’úuk u yooko’ob,</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" lang="EN-US" >Tu yiitsintuba’obe’ ka’a la’abi.</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" lang="EN-US" > </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Táan u júutul le k-otocha’ paale’ex.</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" > </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >U ts’ook u yajile’</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Mix u chíikul a pe’echak’e’ex tin wilaj</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" lang="EN-US" >Taaliken in chan xíimbalte’ex</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" lang="EN-US" >Tia’al in wa’alikte’ex.</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" lang="EN-US" > </span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >In paalale’ex</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Táan u júutul le k-otocha’…</span></div> <div style="margin: 0cm 0cm 0pt;" class="yiv1495756106MsoNoSpacing"><span style=";font-family:'sans-serif';font-size:100%;" >Táan u láaj júutul le k-otocha’.</span></div></span><div class="blogger-post-footer"><img width='1' height='1' src='https://blogger.googleusercontent.com/tracker/1289080026744573997-7424064751803608424?l=taller-literaturamaya.blogspot.com' alt='' /></div>
VICENTE
http://www.blogger.com/profile/07314357569657715405
noreply@blogger.com
0
tag:blogger.com,1999:blog-4037929758825701709.post-2618307189543772820
2011-03-28T18:57:00.000-06:00
2011-03-28T18:57:28.651-06:00
Maya VI TURISMO ALTERNATIVO
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://4.bp.blogspot.com/-JObICT7Qz40/TZEuHqDOakI/AAAAAAAAAEw/bP0nN8ARn4k/s1600/DSC01499.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="150" src="http://4.bp.blogspot.com/-JObICT7Qz40/TZEuHqDOakI/AAAAAAAAAEw/bP0nN8ARn4k/s200/DSC01499.JPG" width="200" /></a></div>Meyaj:<br /><br />Yuume'ex, samale' yaan k meyaj ti <b>"chan tsikbalo'ob"</b>, <b>"k'aay"</b> yéete<b>l "baxal t'aano'ob</b>". Utia'al le je'elo' yaan a ts'íibtike'ex te'ex bey Turismo Alternativo, bix a ilike'ex le ooxp'éel tuukulo'oba? Téet junpéel tuukul. K'aajakte'ex yaan a ts'íibtike'ex ichil kanwáal yéetel junláak ka'atúul xooknaal. <br /><br />Yaan in p'isik: u "Yaax t'aanil", u "wíinkil a meyaj ts'íib" yéetel u "ts'ook t'aan". Taan óote'ex yan xan a tsolik tu táan juntúul aj-p'iis.<br /><br />Lela' utia'al u tsikbaalta'al sáamal yéetel u k'u'ubuj ti le Jueves 31 ti Marzo.<div class="blogger-post-footer"><img width='1' height='1' src='https://blogger.googleusercontent.com/tracker/4037929758825701709-2618307189543772820?l=angelucanlanguages.blogspot.com' alt='' /></div>
Angel Ucan
http://www.blogger.com/profile/02877831505633224641
angelucan@hotmail.com
tag:blogger.com,1999:blog-4037929758825701709.post-5152145208872233063
2011-03-16T10:27:00.001-06:00
2011-04-05T15:16:21.547-05:00
Maya II Tema 5, 16/03/2011
<div class="MsoNormal">Palabras: </div><div class="MsoNormal"><br /></div><div class="MsoNormal">óom aabal k’úum wayum xchay sikil bak’e wakax chim kaay p’aak </div><div class="MsoNormal">le’ ja’as bak’ iik je’ iis bak’e k’éek’en k’eyem chi’ikam naal bu’ul </div><div class="MsoNormal">iib xperon waj kaab xkaax chi’ chakal ja’as ya’ ja’as ch’ujuk </div><div class="MsoNormal">su’uts’ pak’al ch’ujuk pak’al makal úulum kukut makal </div><div class="MsoNormal"><br /></div><div class="MsoNormal">yiich che’ob mootso’ob le’ob yiits k’aab bak’</div><div class="MsoNormal"><br /></div><div class="MsoNormal"><br /></div><div class="MsoNormal"><b>Conversación II (tsikbal )</b></div><div class="MsoNormal"><b>MAAN TU NOJKUUCHIL KOONOL</b></div><div class="MsoNormal"><b>JOSÉ. </b> Ma’alob sáastal Maria ¿ Ba’ax ka manik?</div><div class="MsoNormal"><b>MARÍA:</b> Ka’abet teen p’aak</div><div class="MsoNormal"><b>JOSÉ:</b> ¿Jayp’éel a k’áat?</div><div class="MsoNormal"><b>MARIA.</b> Chen jo’ p’éel.</div><div class="MsoNormal"><b>JOSÉ: </b> ¿ Máakamáak a k’áat?</div><div class="MsoNormal"><b>MARÍA</b>: Ts’áaten le jats’utstako’obo’, le chaktako’obo’.</div><div class="MsoNormal"><b>JOSÉ:</b> Je’ela’. ¿ Ba’ax u láak’ a k’áat?</div><div class="MsoNormal"><b>MARÍA: </b> in k’áat xan bu’ul.</div><div class="MsoNormal"><b>JOSÉ. ¿</b> Buka’a bu’ul ka’abet teech?</div><div class="MsoNormal"><b>MARÍA</b>: Chen junp’éel kg.</div><div class="MsoNormal"><b>JOSÉ:</b> Ma’alob, je’e le bu’ula’.</div><div class="MsoNormal"><b>MARÍA</b>: ¿Bajux tuláakal in maan?</div><div class="MsoNormal"><b>JOSÉ:</b> jo'lajun pesos.</div><div class="MsoNormal"><b>MARÍA:</b> Je’ela’ Pedro, jach yuum bo’otik teech. Tak tu láak’ k’iin</div><div class="blogger-post-footer"><img width='1' height='1' src='https://blogger.googleusercontent.com/tracker/4037929758825701709-5152145208872233063?l=angelucanlanguages.blogspot.com' alt='' /></div>
Angel Ucan
http://www.blogger.com/profile/02877831505633224641
angelucan@hotmail.com
tag:blogger.com,1999:blog-4037929758825701709.post-3161373951178591906
2011-03-16T10:10:00.004-06:00
2011-04-05T15:29:39.599-05:00
Maya II Tema Miércoles 5 de Abril
<div class="MsoNormal"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;">MAYA II </span></b><br /><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;"> Practicar preguntas con BIX, Beet uts a taaxke'ex le Antología II. </span></b><br /><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><br /></span></b><br /><div class="MsoNormal">Palabras: </div><div class="MsoNormal"><br /></div><div class="MsoNormal">óom aabal k’úum wayum xchay sikil bak’e wakax chim kaay p’aak </div><div class="MsoNormal">le’ ja’as bak’ iik je’ iis bak’e k’éek’en k’eyem chi’ikam naal bu’ul </div><div class="MsoNormal">iib xperon waj kaab xkaax chi’ chakal ja’as ya’ ja’as ch’ujuk </div><div class="MsoNormal">su’uts’ pak’al ch’ujuk pak’al makal úulum kukut makal </div><div class="MsoNormal"><br /></div><div class="MsoNormal">yiich che’ob mootso’ob le’ob yiits k’aab bak’</div><div class="MsoNormal"><br /></div><div class="MsoNormal"><br /></div><div class="MsoNormal"><b>Conversación II (tsikbal )</b></div><div class="MsoNormal"><b>MAAN TU NOJKUUCHIL KOONOL</b></div><div class="MsoNormal"><b>JOSÉ. </b> Ma’alob sáastal Maria ¿ Ba’ax ka manik?</div><div class="MsoNormal"><b>MARÍA:</b> Ka’abet teen p’aak</div><div class="MsoNormal"><b>JOSÉ:</b> ¿Jayp’éel a k’áat?</div><div class="MsoNormal"><b>MARIA.</b> Chen jo’ p’éel.</div><div class="MsoNormal"><b>JOSÉ: </b> ¿ Máakamáak a k’áat?</div><div class="MsoNormal"><b>MARÍA</b>: Ts’áaten le jats’utstako’obo’, le chaktako’obo’.</div><div class="MsoNormal"><b>JOSÉ:</b> Je’ela’. ¿ Ba’ax u láak’ a k’áat?</div><div class="MsoNormal"><b>MARÍA: </b> in k’áat xan bu’ul.</div><div class="MsoNormal"><b>JOSÉ. ¿</b> Buka’a bu’ul ka’abet teech?</div><div class="MsoNormal"><b>MARÍA</b>: Chen junp’éel kg.</div><div class="MsoNormal"><b>JOSÉ:</b> Ma’alob, je’e le bu’ula’.</div><div class="MsoNormal"><b>MARÍA</b>: ¿Bajux tuláakal in maan?</div><div class="MsoNormal"><b>JOSÉ:</b> jo'lajun pesos.</div><div class="MsoNormal"><b>MARÍA:</b> Je’ela’ Pedro, jach yuum bo’otik teech. Tak tu láak’ k’iin</div><br />__________________________________________________________________<br /><span style="font-size: small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">Xook yéetel kan le tsikbala': </span></b></span><br /></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;"> </span></b></span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;"> </span></b></span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">Tsikbal ku yúuchul ti’ jump’éel kúuchil tu’ux ku yúuchul kóonol (mercado)</span></b></span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">Chéen jump’éel k’íine’:</span></b></span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><br /></span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">Juan:</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;"> Ts’oka’an túun k k’uuchul te kúuchilo’.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">Ba’ax ken a maanej?</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">x-maria:</span></b></span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;"> Letie ken in wilo’, tumen taak in beetik pucheroo</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">juan:</span></b></span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;"> Je’elo’ ko’ox káajsik túun maan. Ilawilej yan ts’íim yéetel chi’ikam.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">x-maria:</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;"> Bix ta wa’alaj? Ba’ax u biil ti’ teech?</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">Juan:</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;"> U tia’al le jaanalo’ </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">x-maria:</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;"> Mi ma’ta wóol yaanechi’, chokochaja’an a pool.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">Juan:</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;"> mmm... che’ejtej, túun in wojéeltik ba’ax ku seen bisik le jaanalo’.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">Sáam a beet in su’laktal.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">X-maria:</span></b></span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;"> Mix jaaji’,chen ya’ab a t’aan, ko’ox maanik le ba’alo’obo’ ka xi’iko’on </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">Juan:</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;"> Ko’ox túun.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">x-maria:</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;"> Nojoch xunáan a <u>bajux</u> a koonik le k’úum yéetel le ja’aso’.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">Xunáan:</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;"> Le k’úumo’ a $3.°° jun p’éel, le ja’aso’ a $12.°° u kiloil.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">Xunáan</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">: <u>Jayp’éel </u>k’úum yéetel buka’aj ja’as ken a maanej.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">x-maria</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">: Ts’áateen óoxp’éel k’úum yéetel jump’éel kilo ja’as</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">xunáan</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">: Je’el tuuna’ , $21.°°</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">x-maria</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">: Bo’otej juan.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">Juan</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">: Je’ela’, jach nib óolal ti’ teech.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">Xunáan</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">: Ma’alob, xi’ikte’ex utsil.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">Juan</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">: Ba’ax túun u jeel ken k maanej?</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">x-maria</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">: Ku binetik to’on le baak’e’. ko’ox maanej.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><br /></span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">K’ucho’ob túun tu kúuchil u ko’onol bak’</span></b></span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">Juan</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">: Bajux u kiloil u bak’el le k’éek’eno’?</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">J-koonol</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">: A $45.°°.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">Juan</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">: Kuxtúun le kaaxo’?</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">j-koonol</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">: A $32.°° u kiloil<a href="http://www.blogger.com/post-edit.g?blogID=4037929758825701709&postID=3161373951178591906" name="_GoBack"></a></span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">juan:</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;"> Ts’áaten jump’éel kilo kaax yéetel jump’éel kilo k’éek’en.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">j-koonol</span></b></span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">: Ma’alob , behora ken in jáan p’isej. </span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">Je’el tuuna’.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">Juan</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">: Bajux túun tu láakal?</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">j-koonol</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">: $ 77.°° </span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">juan</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">: Je’el tuuna’, jach nib óolal ti’ teech nojoch.</span></div><div class="MsoNormal"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; line-height: 115%;">Juan yéetel x-maria</span></b></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: x-small; line-height: 115%;">: Ko’ox, ts’o’ok u chúunk’intal.</span></div><div class="blogger-post-footer"><img width='1' height='1' src='https://blogger.googleusercontent.com/tracker/4037929758825701709-3161373951178591906?l=angelucanlanguages.blogspot.com' alt='' /></div>
Angel Ucan
http://www.blogger.com/profile/02877831505633224641
angelucan@hotmail.com
tag:blogger.com,1999:blog-4037929758825701709.post-8837738872395111913
2011-03-10T10:10:00.000-06:00
2011-03-10T10:10:43.601-06:00
Presente simple Transitivos intransitivos
<iframe src="http://www.youtube.com/embed/6nK-hN9irsI?fs=1" allowfullscreen="" frameborder="0" height="344" width="425"></iframe><div class="blogger-post-footer"><img width='1' height='1' src='https://blogger.googleusercontent.com/tracker/4037929758825701709-8837738872395111913?l=angelucanlanguages.blogspot.com' alt='' /></div>
Angel Ucan
http://www.blogger.com/profile/02877831505633224641
angelucan@hotmail.com
tag:blogger.com,1999:blog-10326627.post-5202375300553428811
2010-10-13T15:44:00.019+01:00
2010-10-15T16:21:40.943+01:00
Campesinos mayas agradecen las primeras cosechas de maíz
<!--[if gte mso 9]> Normal 0 false false false EN-GB X-NONE X-NONE <!--[endif]--><!--[if gte mso 9]>
Genner
http://www.blogger.com/profile/13366023954259525430
noreply@blogger.com
0
tag:blogger.com,1999:blog-6583115861912278348.post-885284452466515512
2010-07-16T09:43:00.000-07:00
2010-07-16T10:38:39.600-07:00
<div style="text-align: right;"><div align="left"><strong><span style="color: red;">Maaya núup'tuukulo'ob</span></strong></div><strong><span style="font-size: xx-small;">Augusto Cetzal Tun</span></strong></div><div style="text-align: center;"><span style="color: purple;">E’esajil yo'olal bix u meyaj <strong>núup'tuukulo'ob</strong> (<strong>conectores)</strong> ich maaya t’aan</span></div><span style="color: purple;"></span><br /><br /><span style="color: blue;">Kin wóok’ot <strong>yéetel</strong> kin k’aay</span><br /><span style="color: blue;">Ka meyaj <strong>utia’al</strong> ka yaanakteech taak’in</span><br /><span style="color: blue;">Binen jóoyab <strong>beyxan</strong> páak ich kool</span><br /><span style="color: blue;">K’a’abéet in bin xook <strong>chéen</strong> <strong>ba’ale’</strong> tin sataj in xanab</span><br /><span style="color: blue;">Je’el in báaxale’ <strong>wa</strong> ka xook táanil</span><br /><span style="color: blue;">In suku’une’ bin Sací <strong>tak</strong> Xocén</span><br /><span style="color: blue;">Tu beetaj u meyaj <strong>je’ebix</strong> a’alabik ti’e’</span><br /><span style="color: blue;">Jo’oljeake’ binen jooch <strong>ba’ale’</strong> jump’íit nal tin taasaj</span><br /><span style="color: blue;">Yaan in báab <strong>kex</strong> ma’ jach k’íilkabeni’</span><br /><span style="color: blue;">Ma’atáan in k’eyik <strong>mix</strong> in jats’ik in wíits’in</span><br /><span style="color: blue;">Mix tu meyaj <strong>mix</strong> tu xook le’ paalo’</span><br /><br />Ich ka’anal k’áaxe’ yaan jejeláas ba’alche’ob je’ebix kéej yéetel sakxikin uláak’ob je’ebix le ku’uko’ yéetel le t’uut’o’ je’el u suukkintalo’ob ichil naj<div class="blogger-post-footer"><img width='1' height='1' src='https://blogger.googleusercontent.com/tracker/6583115861912278348-885284452466515512?l=gramaticamaya.blogspot.com' alt='' /></div>
Xoknáalo'on
http://www.blogger.com/profile/10385305888473497713
noreply@blogger.com
0
tag:blogger.com,1999:blog-6583115861912278348.post-8754094545333892708
2010-07-16T09:13:00.000-07:00
2010-07-29T16:30:03.948-07:00
<div style="text-align: right;"><div style="text-align: left;"><b><span style="font-size: xx-small;"><span style="font-size: small;"><span style="color: blue;">Oracion Simple </span></span></span></b></div><br /><b><span style="font-size: xx-small;"> AUGUSTO CETZAL TUN</span></b><br /><div style="text-align: right;"><b><span style="font-size: xx-small;"> MILNER ROLANDO PÁCAB ALCOCER</span></b></div><div style="text-align: left;">Ti’ le tuukul beya’ chéen ku chíikpajal jump’éel péeksil. Le tuukulo’oba’ ka’ap’éel bix je’el u páajtal u chíikpajlo’obe’: INTRANSITIVO yéetel TRANSITIVO. </div><div style="text-align: left;">Ichil jump’éel tuukul INTRANSITIVOe’ chéen ku táakpajal juntúul máak wa jump’éel ba’ali’, le je’elo’ leti’ le máax beetik le ba’ax ku ya’ala’alo’; le je’el xano’ sujeto wa agente u k’aaba’. Ichil le tuukulo’ob beya’ k’a’ana’an u chíikpajal óoxp’éel ba’ali’: u súutukil, máax beetik yéetel u péeksilil. Chéen ba’ale’ jela’an u bin u tso’olol ichil jump’éel tuukul incompletivo, completivo wa subjuntivo, je’el bix u ye’espajal te’ yáanala’:<br /><a href="http://3.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECCK_jRrbI/AAAAAAAAADo/XMB_i15dnnE/s1600/Diapositiva1.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" hw="true" src="http://3.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECCK_jRrbI/AAAAAAAAADo/XMB_i15dnnE/s400/Diapositiva1.JPG" width="400" /></a></div><div style="border: medium none;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECCjYe3IEI/AAAAAAAAADw/pA0kGnxjuZM/s1600/Diapositiva2.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" hw="true" src="http://3.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECCjYe3IEI/AAAAAAAAADw/pA0kGnxjuZM/s400/Diapositiva2.JPG" width="400" /></a><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /></div><div style="border: medium none;"><br /></div><div style="border: medium none;"><br /></div><div style="border: medium none;"><br /></div><div style="border: medium none; text-align: left;">Ichil jump’éel tuukul TRANSITIVOe’ ku táakpajal wa ku chíikpajal ka’atúul máak wa ka’ap’éel ba’al. Juntúule’ leti’ le máax beetik le ba’ax ku ya’ala’alo’ yéetel uláak’e’ leti’ le máax k’amiko’.</div><div style="text-align: left;">Ichil le tuukulo’oba’ k’a’ana’an u chíikpajal tuláakal le ba’alo’oba’: súutukil, máax beetik, moots péeksil, bix le péeksilo’ (t, s, 0), u modoil, máax k’amik. U modoile’ ku jelpajal ich incompletivo (ik), completivo (aj) yéetel subjuntivo (ej). Je’el bix u chíikpajal ti’ le e’esajilo’oba’:</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECDNjOWocI/AAAAAAAAAD4/JOVXPnBISjU/s1600/Diapositiva3.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" hw="true" src="http://3.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECDNjOWocI/AAAAAAAAAD4/JOVXPnBISjU/s400/Diapositiva3.JPG" width="400" /></a> </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://2.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECETfqyS1I/AAAAAAAAAEA/NhqVVex_zJA/s1600/Diapositiva4.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" hw="true" src="http://2.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECETfqyS1I/AAAAAAAAAEA/NhqVVex_zJA/s400/Diapositiva4.JPG" width="400" /></a></div><div style="border: medium none;">*Ichil subjuntivoe’ wa ku chíikpajal le modoo’ (ej), ma’ tu chíikpajal le máax k’amiko’ tumen ti’ ku xóot’ol le tuukulo’, wa ku chíikpajal máax k’amike’ ku sa’atal ej.</div></div><div class="blogger-post-footer"><img width='1' height='1' src='https://blogger.googleusercontent.com/tracker/6583115861912278348-8754094545333892708?l=gramaticamaya.blogspot.com' alt='' /></div>
Xoknáalo'on
http://www.blogger.com/profile/10385305888473497713
noreply@blogger.com
1
tag:blogger.com,1999:blog-6583115861912278348.post-1250136908073297714
2010-07-16T08:54:00.000-07:00
2010-07-16T10:28:34.491-07:00
<strong><span style="color: purple;">Oraciones relativas</span></strong><br /><div style="text-align: right;"> <span style="font-size: xx-small;">María Dolores Dzul Barboza</span></div><div style="text-align: right;"><span style="font-size: xx-small;"> Suemi de Jesús Segovia Carrillo</span></div><br />Le tuukulo’oba’a ku ya’alal relativas tumeen yaan ka’ap’éel péeksil ku mul meyajo’ob, chéen ba’ale ma’ ka’ap’éel ba’al táan u meentali’, chéen juntúul máax meentik, yéetel jump’éel u súutukil. <br /><br />Le yáax péeksilo’ je’el u páajtal u ya’ala’al: verbo principal yéetel le ka’a péeksilo’ verbo secundario ti’ le uláak’o’.<br /><br />Yaan tuukule’ ku ya’alik Ba’ax tia’al (De propósito) yéetel Bix (De manera) u yúuchul jump’éel ba’al.<br /><br />a) Ba’ax tia’al (De propósito).- Ti’ le tuukula’ le yáax péeksilo’ wa verbo principal, u nooy, u chulu’ulil wa chuun le tuukulo’, ku taal ti’ péeksil péekbal. Je’el bix: bin, taal, na’akal, éemel, jóok’ol, okol, k’uchul,luk’ul, líik’il, lúubul.<br /><br />Ts’o’kol, káajal, chúunul yéetel léekel kex péesilo’ob péekbal ma’ jach u ch’aik u tuukul Relativoi’.<br /><br />Le péeksil ka’a péepsilo’ utia’al u chúukbesik le tuukulo’, le beetike’,je’e ba’axak péeksil je’el u páajtal ts’aike’. Ba’le’ ma’ tu bisik súutukil, mix máax meentik, tumeen ku múul meyaj yéetel le yáaxo’.<br /><br />E’esajilo’ob ti’ Ba’ax tia’al (De propósito).<br /><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /><a href="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECVW77fHNI/AAAAAAAAAEw/4hwxF7kUtuA/s1600/Diapositiva3.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" hw="true" src="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECVW77fHNI/AAAAAAAAAEw/4hwxF7kUtuA/s400/Diapositiva3.JPG" width="400" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECVaMDWjyI/AAAAAAAAAFA/dXZSWkeed0I/s1600/Diapositiva4.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" hw="true" src="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECVaMDWjyI/AAAAAAAAAFA/dXZSWkeed0I/s400/Diapositiva4.JPG" width="400" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">b) Bix (De manera).- Te’ tukuula’ laylie’ ka’ap’éel péeksil ku mul meyaji’. Le yáax péeksilo’ wa verbo principal, u nooy, u chulu’ulil wa chuun le tuukulo’, ku taal ti’ péeksil péekbal, le ka’a jáatso’ yaan teene’ ku beeta’al yéetel u moots t’aanil, moots péeksil posicional, adverbio wa ula’ak’ jejeláas péeksiloób. Ma’ tech xan u bisik súutukil, mix máax meentik, tumeen ku múul meyaj yéetel le yáaxo’ chéen ba’ale’ k’a’abet u bisik jump’éel t’aan (il) tu paachil, leti’ sutik bix (de manera) u beeta’al.</div><br /><br />E’esajilo’ob ti’ Bix (De manera) u beta’al<br /><br /><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /><a href="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECWPtUEKMI/AAAAAAAAAFI/BNojyzYFqaE/s1600/Diapositiva6.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" hw="true" src="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECWPtUEKMI/AAAAAAAAAFI/BNojyzYFqaE/s400/Diapositiva6.JPG" width="400" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /><a href="http://3.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECWUebXCjI/AAAAAAAAAFQ/DFDRuwFizLc/s1600/Diapositiva7.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" hw="true" src="http://3.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECWUebXCjI/AAAAAAAAAFQ/DFDRuwFizLc/s400/Diapositiva7.JPG" width="400" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="blogger-post-footer"><img width='1' height='1' src='https://blogger.googleusercontent.com/tracker/6583115861912278348-1250136908073297714?l=gramaticamaya.blogspot.com' alt='' /></div>
Xoknáalo'on
http://www.blogger.com/profile/10385305888473497713
noreply@blogger.com
0
tag:blogger.com,1999:blog-6583115861912278348.post-5623884615783736772
2010-04-27T11:16:00.000-07:00
2010-07-16T10:59:25.685-07:00
<span style="color: blue;">Tuukulo'ob ka'ap'éel u péeksilil (oraciones compuestas)</span><br /><br />Ichil le tuukulo’ob tu’ux ku meyaj ka’ap’éel péeksile’ yaan le ku ya’ala’al relativao’obo’, ichil le je’elo’oba’ yaan ka’a jaatsi’: ba’ax tia’al (De propósito) yéetel bixi’ (de manera)<br /><br /><span style="color: purple;">a) BA’AX TIA’AL (De propósito).-</span> Ti’ le tuukulo’oba’ jump’éel u péeksil péekbale’ ku múul meyaj yéetel uláak’ péeksil utia’al u jets’ik ba’ax tia’al ku beeta’al jump’éel ba’al.<br /><br />Le yáax péeksilo’ ku meyaj bey noj péeksile’ (principal), le u jeelo’ bey u chúuka’anile’ (secundario). Le yáaxo’, péeksil péekbal, je’el bix le je’elo’oba’: jóok’ol, luk’ul, na’akal yéetel uláak’o’ob.<br /><br />E’esajilo’ob:<br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECdCyarjCI/AAAAAAAAAFY/PWtjIoJpZ8Y/s1600/Diapositiva1.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" hw="true" src="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECdCyarjCI/AAAAAAAAAFY/PWtjIoJpZ8Y/s400/Diapositiva1.JPG" width="400" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="color: red;"><strong>Futuro Profético</strong></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECdfoB4XkI/AAAAAAAAAFo/ehNKyzgLKoE/s1600/Diapositiva2.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" hw="true" src="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECdfoB4XkI/AAAAAAAAAFo/ehNKyzgLKoE/s400/Diapositiva2.JPG" width="400" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="color: red;"><strong>Completivo intransitivo</strong></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECdtVj3icI/AAAAAAAAAFw/CKj0GXUaCh0/s1600/Diapositiva3.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" hw="true" src="http://3.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECdtVj3icI/AAAAAAAAAFw/CKj0GXUaCh0/s400/Diapositiva3.JPG" width="400" /></a></div><br /><span style="color: purple;">b) BIXI’ (De manera)</span><br /><br />Ti’ le tuukulo’oba’, tu paach le péeksil ku beetik u chúuka’anilo’, ku táak’al –il utia’al u ye’espajal bix u beeta’al le ba’ax ku ya’alik le noj péeksilo’, je’el bix: xíimbalil, áalkabil, xaklankil, jotlankil yéetel uláak’o’ob. Le noj péeksilo’ láayli’ péeksil péekbale’.<br /><br />E’esajilo’ob:<br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECdSGK2heI/AAAAAAAAAFg/BMOoKuVrt18/s1600/Diapositiva4.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" hw="true" src="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/TECdSGK2heI/AAAAAAAAAFg/BMOoKuVrt18/s400/Diapositiva4.JPG" width="400" /></a></div><div class="blogger-post-footer"><img width='1' height='1' src='https://blogger.googleusercontent.com/tracker/6583115861912278348-5623884615783736772?l=gramaticamaya.blogspot.com' alt='' /></div>
Xoknáalo'on
http://www.blogger.com/profile/10385305888473497713
noreply@blogger.com
1
tag:blogger.com,1999:blog-6583115861912278348.post-8081887939023096128
2010-03-26T19:00:00.001-07:00
2010-07-29T16:26:45.503-07:00
<b><span style="color: blue;">Péeksil Compuestos</span></b><br /><div style="text-align: right;"> <span style="font-size: xx-small;"> Augusto Cetzal Tun</span></div><div style="text-align: right;"><br /></div>Le péeksil ku ya’ala’al compuestoso’ leti’ ku yaantal ken núup’uk yéetel jump’éel u jeel kóom ts’íib, ichilo’obe’ yaan: <i>Incorporación</i> yéetel <i>Instrumental</i><br /><br /><div></div><div style="text-align: center;"><span style="color: red;"><i><b>Incorporación</b></i>: Péeksil yéetel k’aaba’</span></div><br /><div></div>E’esajilo’ob: <br /><br /><div></div>Ch’akche’, pa’atuunich, k’áatchi’, wak´ts’oon, pa’ap’úul, pa’akoot, joksu’uk, ch’inch’íich’, ch’intuunich, pa’asuup’ yéetel u laak’o’ob.<br /><br /><div></div>Lelo’oba’ ken máansa’ak ichil transitivoe’ ku ts’íibta’al yéetel TIK<br /><br /><div></div><a href="http://4.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S61mqJBc9fI/AAAAAAAAAC4/Rec6lcn9WAc/s1600/Diapositiva1.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" nt="true" src="http://4.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S61mqJBc9fI/AAAAAAAAAC4/Rec6lcn9WAc/s400/Diapositiva1.JPG" width="400" /></a><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div> </div><div class="separator" style="border: medium none; clear: both; text-align: center;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S61nPT8IqaI/AAAAAAAAADI/zVXt_zPP22I/s1600/Diapositiva3.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" nt="true" src="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S61nPT8IqaI/AAAAAAAAADI/zVXt_zPP22I/s400/Diapositiva3.JPG" width="400" /></a><a href="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S61nH0u6LYI/AAAAAAAAADA/kXt6n-wN57A/s1600/Diapositiva2.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" nt="true" src="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S61nH0u6LYI/AAAAAAAAADA/kXt6n-wN57A/s400/Diapositiva2.JPG" width="400" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="http://4.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S61nTjGyCUI/AAAAAAAAADQ/nqzNY7Yo_F4/s1600/Diapositiva4.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" nt="true" src="http://4.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S61nTjGyCUI/AAAAAAAAADQ/nqzNY7Yo_F4/s400/Diapositiva4.JPG" width="400" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div> <a href="http://4.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S61nY9BR_BI/AAAAAAAAADY/J8ENTXAjwBw/s1600/Diapositiva5.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="400" nt="true" src="http://4.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S61nY9BR_BI/AAAAAAAAADY/J8ENTXAjwBw/s400/Diapositiva5.JPG" width="372" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="color: red;"><i><b>Instrumental</b></i>: Péeksil yéetel u k'aaba' junxóot' wíinkilal</span></div><div> E’esajilo’ob: </div><br /><div></div>Tsolxikin, pa’ajo’ol, túukni’, xúuchni’, ts’óopk’ab, lóomk’ab, báayk’ab, múuts’ ich, páajkal, léechkal, kojpíix, yéetel uláak’o’ob.<br /><br /><div></div>Lelo’oba’ ken máansa’ak xan ichil transitivoe’ ku ts’íibta’al yéetel TIK<br /><br /><ul><li>Le nojoch máako’ táan u tsolxikintik u paalalo’ob.</li><li>Le chan paalo’ ts’o’ok u pa’ajo’oltik u meyaj.</li><li>Le k’éek’eno’ táan u túukni’itik* le joonajo’.</li><li>In walak’ peek’e’ ts’o’ok u xúuchni’itik u yo’och ja’.</li><li>In kiike’ táan u ts’óopk’abtik le sakano’.</li><li>In wíits’ine’ tu lóomk’abtaj in wich.</li><li>In na’e’ tu báayk’abtaj le in paach yajo’.</li><li>Le chan paalo’ táan u múuts’ichtik u yéet xookil.</li><li>Le jkolnáalo’ yaan u páachkaltik le che’o’.</li><li>In yuume’ tu léechkaltaj u páawo’.</li><li>Teeche' ts’o’ok a kojpíixtik le mayakche’o’.</li></ul>* Le péeksilo’ob je’ebix k’áatchi’, ts’íilche’, yéetel túukni’ beey ts’oka’ano’ob yéetel vocale’, ken máansa’ak transitivoe’ ku ts’a’abal jumpéel vocal ka p’áatak beya’: k’áatchi’itik, ts’íilche’etik, túukni’itik<div class="blogger-post-footer"><img width='1' height='1' src='https://blogger.googleusercontent.com/tracker/6583115861912278348-8081887939023096128?l=gramaticamaya.blogspot.com' alt='' /></div>
Xoknáalo'on
http://www.blogger.com/profile/10385305888473497713
noreply@blogger.com
0
tag:blogger.com,1999:blog-6583115861912278348.post-6266226629749255960
2010-03-23T11:38:00.000-07:00
2010-03-23T20:23:46.426-07:00
Péeksilo'ob
<div align="center"><em><span style="font-size: 78%;">tumen: Armando Jesús Cauich Muñoz</span></em></div><br />Ku ya’alale’ wa jump’éel p’éeksil monosilábico yéetel chowak juume’ le káan suunak transitivoe’ ku suut yéetel junp’éel kóom juum.<br />Beyo’ ti’ intransitivoe’ chowak, transitivoe’ ku kóomtal, je'ex le je'ela':<br /><br /><strong>xook</strong> kin xokik<br /><strong>p'uuch</strong> ka p'uchik<div class="blogger-post-footer"><img width='1' height='1' src='https://blogger.googleusercontent.com/tracker/6583115861912278348-6266226629749255960?l=gramaticamaya.blogspot.com' alt='' /></div>
Xoknáalo'on
http://www.blogger.com/profile/10385305888473497713
noreply@blogger.com
0
tag:blogger.com,1999:blog-2220227388881884779.post-6727459985986386875
2010-03-23T09:51:00.001-07:00
2010-03-23T09:53:01.959-07:00
diccionario maya
a : a, hunp’éel le ts’íib he’ela’ he’ bix u huum ich maayae’ bey xan ich káastlan t’aan.a (hacia) : ich, ichila lado : tséela que : astaababol : k’uyche’ (x) (papaver rhoeas)abajo : kaabal, kaabah, yáanal, yáanahabalanzar : puul, píikch’iinabandonar : p’aat, xúun p’aatabandono : p’aatabanicar : pikil, pikitabanico : pikit (x)abaratar : éems tohol, kabulkun toholabarcar : bak’paach, méek’, méek’
yajaira vazquez
http://www.blogger.com/profile/05538775306829273264
azuraarel@hotmail.com
tag:blogger.com,1999:blog-6583115861912278348.post-4571602904987652646
2010-03-12T09:15:00.000-08:00
2010-03-26T17:59:44.457-07:00
ADVERBIO
<em><strong><br /></strong></em>Adverbioe’ junxóot’ tuukul wa jump’éel t’aan ku yáantik jump’éel péeksil utia’al u ya’alik wa u jets’ik bix u beeta’al jump’éel ba’al.<br /><br />Ichilo’obe’, ti’ yaan le je’elo’oba’:<br /><div><a href="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S5p4O1x95oI/AAAAAAAAAB0/TlfpdAJq-hY/s1600-h/imagen+1.jpg"><img alt="" border="0" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5447798895608194690" src="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S5p4O1x95oI/AAAAAAAAAB0/TlfpdAJq-hY/s400/imagen+1.jpg" style="cursor: hand; float: left; height: 300px; margin: 0px 10px 10px 0px; width: 400px;" /></a><br /><div><br /><br /></div><div><br /></div><div><br /><br /></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div>Ichil le ku ya’ala’al <em>intensificador</em>o’obe’, yaan je’el u béeytal u meyajo’ob bey Adverbio ken ts’a’abak táanil ti’ le péeksilo’, je’el bix: sen, seten, jach, seenkech, yéetel uláak’o’ob.</div><div></div><div><a href="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S5p36s1alRI/AAAAAAAAABs/CXjdLqfIGMg/s1600-h/imagen+2.jpg"><img alt="" border="0" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5447798549609354514" src="http://1.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S5p36s1alRI/AAAAAAAAABs/CXjdLqfIGMg/s400/imagen+2.jpg" style="cursor: hand; float: left; height: 300px; margin: 0px 10px 10px 0px; width: 400px;" /></a></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div></div><div>* Le t’aano’oba’ ma’atáan u bisiko’ob <em>pronombre ligado</em> tumen yaan jump’éel t’aan tu chúumukil máax beetik yéetel le péeksilo’, beyo’ ku beetik ma’ u táak’al ka’ap’éel <em>vocal</em>.<br /><br /></div><div>Tuláakal le je’elo’oba’, utia’al ka meyajnako’ob bey adverbioe’, k’a’abéet u láak’inta’alo’ob tumen le ku ya’ala’al <em>grupo verbalo’</em> (máax beetik – péeksil - súutukil), tu’ux mantats’ unaj u chíikpajalo’ob táanil ti’ le péeksilo’.<br /><br />Le <em>adverbio</em>o’, wa ku meyaj ichil jump’éel tuukul <em>completivo</em>, <em>incompletivo</em> wa <em>subjuntivo</em>e’, ku jelpajal u kúuchil tu’ux ku chíikpajal ichil le <em>grupo verbalo’</em>, je’el bix u ye’espajal te’ela’:<br /><br />Ichil <em>completivo</em>e', ku chíikpajal táanil ti’ le <em>grupo verbalo’</em>:<br /><a href="http://2.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S5p3keJYJ0I/AAAAAAAAABk/sOH4ZAaJQbc/s1600-h/imagen+3.jpg"><img alt="" border="0" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5447798167709427522" src="http://2.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S5p3keJYJ0I/AAAAAAAAABk/sOH4ZAaJQbc/s400/imagen+3.jpg" style="cursor: hand; float: left; height: 300px; margin: 0px 10px 10px 0px; width: 400px;" /></a></div><br /><div></div><div><br /><br /></div><div><br /><br /></div><div><br /><br /></div><div><br /></div><br /><br /><div></div><br /><br /><div></div><div></div><div></div><div></div><div>Ti’ <em>incompletivo</em>e’, ku chíikpajal ichil le <em>grupo verbalo’</em>, tu chúumukil máax beetik yéetel le péeksilo’:<br /><a href="http://2.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S5p3XLWNSjI/AAAAAAAAABc/C0kgtwEAUgE/s1600-h/imagen+4.jpg"><img alt="" border="0" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5447797939324668466" src="http://2.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S5p3XLWNSjI/AAAAAAAAABc/C0kgtwEAUgE/s400/imagen+4.jpg" style="cursor: hand; float: left; height: 300px; margin: 0px 10px 10px 0px; width: 400px;" /></a></div><div><br /><br /></div><div></div><div><br /><br /></div><div><br /><br /></div><div><br /><br /></div><div><br /></div><div><br /><br /></div><div><br /><br /></div><div></div><div></div><div>Ti’ <em>subjuntivo</em>e’, ku chíikpajal xan ichil le <em>grupo verbalo’</em>, chéen ba’ale’, tu chúumukil ti’ u súutukil yéetel le péeksilo’: </div><div><br /><a href="http://3.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S5p29DEup1I/AAAAAAAAABU/ECd6kQAQReE/s1600-h/imagen+5.jpg"><img alt="" border="0" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5447797490427275090" src="http://3.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S5p29DEup1I/AAAAAAAAABU/ECd6kQAQReE/s400/imagen+5.jpg" style="cursor: hand; float: left; height: 300px; margin: 0px 10px 10px 0px; width: 400px;" /></a></div><div><br /><br /></div><div><br /><br /></div><div><br /><br /></div><div><br /><br /></div><div><br /><br /></div><div><br /></div><div><strong><em><span style="font-size: 78%;">Meyajta'ab tumen ajka'asajo'ob Milner R. Pacab Alcocer yéetel Augusto Cetzal Tún.</span></em></strong></div><div><strong>05 u k'iinil ti' u wináalil Marzo ti' u ja'abil 2010</strong></div><div></div></div><div class="blogger-post-footer"><img width='1' height='1' src='https://blogger.googleusercontent.com/tracker/6583115861912278348-4571602904987652646?l=gramaticamaya.blogspot.com' alt='' /></div>
Xoknáalo'on
http://www.blogger.com/profile/10385305888473497713
noreply@blogger.com
0
tag:blogger.com,1999:blog-6583115861912278348.post-271700016932067399
2010-03-05T15:45:00.000-08:00
2010-03-23T11:21:43.014-07:00
COMPLEMENTO CIRCUNSTANCIAL.
Curso de Especialización Aplicada en Lengua Maya.<br /><em><span style="font-size:85%;">Maestro: Fidencio Briceño Chel.<br /></span></em>Fecha: 5/03/2010<br /><em><span style="font-size:85%;">Suemi de Jesús Segovia Carrillo yéetel María Dolores Dzul Barboza</span></em><br /><em><span style="font-size:85%;"></span></em><br /><strong><span style="color:#330099;">Complemento circunstancial.</span></strong><br /><br />BA’AX U K’ÁAT U YA’ALEJ<br /><br /><div style="TEXT-ALIGN: justify">Junp’éel t’aan ku chúukbesik bix u yúuchul junp’éel ba’al, ba’ax k’iin u beeta’al, u kúuchil tu’ux ku beeta’al, u nu’ukulil ba’ax yéetel ku beeta’al, u láak’il máax yéetel ku beeta’al, yaan xan u láak’o’ob je’el bix péek óol, u ya’abil wa u nojochil. </div><div style="TEXT-ALIGN: justify">Le t’aana’ ku táakpajal ichil le tuukulo’, ku bin tu paach le péeksilo’. Yaan téene’ je’el u páajtal u péeksa’ale’, ku tsíibta’al tu káajbal le tuukulo’, lela’ k’ajo’oltáan ich káastlan bey “adelantamiento”.</div><br /><strong><span style="font-size:85%;">U YE’ESAJIL BIX U MEYAJ COMPLEMENTO CIRCUNSTANCIAL.<br /></span></strong><br /><span style="color:#006600;">BIX U BEETA’AL:<br /></span><br />1.- Yaan u taal in chiich kex cháambeli’.<br />2.- Táan u kanik ts’íib ma’alob.<br />3.- Ts’o’ok in t’aan k’a’am.<br /><br /><span style="color:#006600;">BA’AX K’IIN U BEETA’AL: </span><br /><br />1.- Tu konaj u k’éek’en ka’awjeak.<br />2.- Tu k’eya’ u yíits’in ma’ sáami’.<br />3.- Yaan u manik waaj ka’akate’.<br /><br /><span style="color:#006600;">U KÚUCHIL/ TU’UXI’:<br /></span><br />1.- Ts’o’ok u pulik u xaanab ich ja’.<br />2.- Táan in bin tin káajal.<br />3.- Je’el in taal ta paache’.<br /><br /><span style="color:#006600;">U NU’UKULIL (BA’AX YÉETEL KU BEETA’AL).</span><br /><br />1.- Ts’o’ok u k’axik le peek’ yéetel le suumo’.<br />2.- Nika’aj in ch’ak le che’ yéetel le máaskabo’.<br />3.- Táan in tséentik le t’eel yéetel le ixi’imo’.<br /><br /><span style="color:#006600;">U LÁAK’IL (MÁAX YÉETEL KU BEETA’AL):<br /></span><br />1.- Yaan u kíinsik le k’éek’en yéetel u suku’uno’.<br />2.- Táan u páak yéetel u yuum.<br />3.- Ts’o’ok u bin maan yéetel u chiich.<br /><br /><span style="color:#006600;">PÉEK ÓOL:</span><br /><br />1.- Yaan in bin sáamal wale’.<br />2.- Míin je’el u taasa’al teche’.<br />3.- Ma’axaan ku ts’íitej ju’uno’.<br /><br /><span style="color:#006600;">U YA’ABIL WA U NOJOCHIL.</span><br /><br />1.- Ts’o’ok in konik ya’ab ja’as.<br />2.- Yaan in bisik seemkech ba’alo’ob.<br />3.- Tin manaj ts’e’ets’ek bak’.<div class="blogger-post-footer"><img width='1' height='1' src='https://blogger.googleusercontent.com/tracker/6583115861912278348-271700016932067399?l=gramaticamaya.blogspot.com' alt='' /></div>
Xoknáalo'on
http://www.blogger.com/profile/10385305888473497713
noreply@blogger.com
0
tag:blogger.com,1999:blog-6583115861912278348.post-7541047797083054323
2010-03-05T14:54:00.000-08:00
2010-07-16T10:10:34.410-07:00
GRAMATICA MAYA APLICADA EN LA EDUCACIÓN
<span style="color: #000066;">Los verbos compuestos en maya</span><br /><div align="center"><br /></div><div style="text-align: right;"><em><span style="font-size: xx-small;">Edgar Tomas Tolosa Teh</span></em></div><div style="text-align: right;"><em><span style="font-size: xx-small;">Armando Jesús Cauich Muñoz</span></em></div><br /><br /><div align="justify" style="border-bottom: medium none; border-left: medium none; border-right: medium none; border-top: medium none;">Le péeksilo’oba' yaan téene’ ku beeta'al yéetel ka’ap’éel péeksil, jump’éel péekksil yéetel jump’éel k’aaba’ beyxan jump’éel adverbio yéetel péeksil.<br />Estructura gramatical</div><div align="justify" style="border-bottom: medium none; border-left: medium none; border-right: medium none; border-top: medium none;"><br />· <span style="color: red;">Sustantivo yéetel sustantivo<br />· Sustantivo yéetel verbo<br />· Adverbio yéetel verbo </span></div><div align="justify" style="border-bottom: medium none; border-left: medium none; border-right: medium none; border-top: medium none;"><br />E’esajilo’ob<br />1. Táan u chak´che in yuum<br />Verbo sustantivo<br />2. Josee’ táan u xíimbal alkab yéetel u x-ba’al<br />Verbo verbo<br />3. Ivane’ táan u jáan janal<br />Abv verb<br /><br />Otros verbos compuestos </div><ol><li><br /><div align="justify">Alkab meyaj</div></li><li><br /><div align="justify">Síit’ pirinsuut</div></li><li><br /><div align="justify">Síit’ koot</div></li><li><br /><div align="justify">Líik’il ja’</div></li><li><br /><div align="justify">Kúuch k’eban</div></li><li><br /><div align="justify">P’a’p’a’ay</div></li><li><br /><div align="justify">Tsíiknaj</div></li><li><br /><div align="justify">Tsóp che’</div></li></ol><div class="separator" style="border-bottom: medium none; border-left: medium none; border-right: medium none; border-top: medium none; clear: both; text-align: center;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S5GP0GI3_5I/AAAAAAAAAAU/F4TQOHkwARg/s1600-h/3.bmp" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" border="0" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5445291549631446930" src="http://3.bp.blogspot.com/_cloQkgUxVdI/S5GP0GI3_5I/AAAAAAAAAAU/F4TQOHkwARg/s320/3.bmp" style="float: left; height: 131px; margin: 0px 10px 10px 0px; width: 320px;" /></a></div><div class="blogger-post-footer"><img width='1' height='1' src='https://blogger.googleusercontent.com/tracker/6583115861912278348-7541047797083054323?l=gramaticamaya.blogspot.com' alt='' /></div>
Xoknáalo'on
http://www.blogger.com/profile/10385305888473497713
noreply@blogger.com
0
tag:blogger.com,1999:blog-6583115861912278348.post-1959141253237358235
2010-03-05T14:51:00.000-08:00
2010-03-23T11:06:21.702-07:00
ki'imak óolal
<strong><span style="color:#3333ff;">Ko'ox kanik jump'íit maaya</span></strong><br /><strong><span style="color:#3333ff;"></span></strong><br /><strong><span style="color:#3333ff;">Éet láak' jach ki'imak k óol tumen táan a xíimbaltiko'on ti' le k'iina', kexi' ka mayajnaktech le kúuchila' ba'ale' wa ma' ta kaxantaj ba'ax a k'áate' ma' a tu'ubsiko'on tumen jujump'íitile' tak kéen béeyak k chúukbesik u xookil k t'aan.</span></strong><br /><strong><span style="color:#3333ff;"></span></strong><br /><strong><span style="color:#3333ff;">Máans jump'éel jats'uts k'iin</span></strong><div class="blogger-post-footer"><img width='1' height='1' src='https://blogger.googleusercontent.com/tracker/6583115861912278348-1959141253237358235?l=gramaticamaya.blogspot.com' alt='' /></div>
Xoknáalo'on
http://www.blogger.com/profile/10385305888473497713
noreply@blogger.com
1